«مسیو»، غبار روبی از زنان تاریخ آذربایجان

به گزارش آذربایجان شرقی - مهرداد خردمند، شامگاه یکشنبه، 13 بهمن نمایش «مسیو» در پلاتو تئاتر مستقل تبریز به روی صحنه رفت. اکبر شریعت نویسندگی این اثر را بر عهده دارد و نازیلا ایرانزاد بنام کارگردان نمایش مسیو است. مسیو را می توان دومین همکاری شریعت و ایرانزاد در نگاه به اتفاقات تاریخ مشروطه داشت و امیدوار به تکمیل سه گانه این دو بود. این نمایش از 13 بهمن هر شب  از ساعت 19:30 در پلاتو مستقل تئاتر تبریز، واقع در موسسه بین المللی الف، مجتمع فرهنگی هنری 29 بهمن تبریز به روی صحنه رفت و در روز نخست اجرای خود میزبان اصحاب رسانه و علاقه مندان به تئاتر بود. در خلاصه داستان نمایش «مسیو» آمده است: محمدعلی‌شاه‌ین قوشونو تبریزی محاصره ائلییب. میللت، ال اله وئریب بو قوشونون قاباغیندا دایانیب مشروطه‌نی و آزادلیقی مدافعه ائتسین...

پیش بینی می شود مسیو یکی از پر مخاطب ترین آثار اجرایی چند سال اخیر در تبریز باشد. به همین بهانه، ایران تئاتر گفتگویی را با نازیلا ایرانزاد بنام، کارگردان این اثر ترتیب داده است که در ادامه می خوانید.

مرور دروس تاریخ با تلفیق هنرهای دراماتیک

کارگردان نمایش «مسیو»درخصوص ویژگی‌های این اجرا می‌گوید: من و ما هیچ‌گاه درس خود را درست به تاریخ پس نداده‌ایم. احتمالا علت انتخاب این برهه تاریخی توسط نویسنده و ترجمه این اثر به روی صحنه، این است که دروس خود را مرور کنیم! اما فراموش نکنیم ما راوی صرف تاریخ نیستیم. چرا که اگر این گونه بود مورخ‌ها (هر چند طرفدارانه و گاه نادرست) آن را انجام داده‌اند. برای گروه ما بیش از تورق مو به موی تاریخ، تلفیق هنرهای دراماتیک با وقایع تاریخی مدنظر است.

«مسیو» دومین نمایش از سه گانه مشترک نازیلا ایران‌زاد و اکبر شریعت از شامگاه یکشنبه در موسسه بین المللی الف به روی صحنه رفت. پیش از این، نمایش موفق «پاشا» به کارگردانی ایرانزاد و نویسندگی شریعت در تبریز به اجرا در آمده و با استقبالی چشم‌گیر از سوی دوستداران هنر نمایش روبرو شد. پاشا در بیست و نهمین جشنواره تئاتر استانی به عنوان اثر برتر انتخاب شد و پس از آن به عنوان نماینده تبریز در فستیوال بین المللی تئاتر آنکارا نیز حضور یافت. همین موفقیت‌ها و سابقه درخشان، حالا موجب شده تا دوستداران تئاتر برای آغاز اجرای «مسیو» لحظه شماری کنند. همزمان با آغار اجرای عمومی این نمایش، گفتگوی اختصاصی سرخاب با نازیلا ایرانزاد کارگردان این اثر را در ادامه می خوانید.

جرقه ساخت این سه گانه از سوی شما مطرح شد یا اکبر شریعت این ایده را مطرح کرد؟

خب، این طور نبود که پیشنهاد پاشا از طرف من به آقای شریعت مطرح شده باشد بلکه پیشنهاد همکاری در زمینه نویسندگی تئاتر، با مطرح شدن اسم «زینب پاشا» از سوی بنده، مطرح شد که دغدغه پرداختن به زینب پاشا را داشته اند. در واقع ما بر سر کاراکتر تاریخی زینب پاشا توافق کردیم. پس از آن توافق بر سر اینکه چنین سه گانه‌ای در ادبیات آذربایجان مکتوب بماند منتج به ساخت «پاشا»، «مسیو» و «مستر» شد. دومین و سومین سه گانه را اکبر شریعت پیشنهاد داد و نوشت. می‌توان گفت تنها تریولوژی که ما در زمینه ادبیات نمایشی داریم متنی است که از یونان به یادگار مانده است: "اورستس" تاکنون به چنین ساختاری در ادبیات نمایشی آذربایجان برنخورده‌ام، و فکر نکنم اقدام به خلق چنین سه گانه‌ای صورت گرفته باشد.

آیا ساخت این سه گانه ادای دینی از طرف نازیلا ایران زاد و اکبر شریعت به تبریز است؟

نمی‌دانم دقیقا اسم آن را چه می‌شود گذاشت! ادای دین به خودم؟! مخاطب بسیار باهوش و دنیای مدام رو به سقوط‌ام؟!

خانم ایرانزاد، دغدغه پرداختن به تاریخ آذربایجان در آن برهه زمانی از کجا ناشی می‌شود؟

زمان! زمان آموزگار خوبی برای بشر است، البته به شرطی که از آن درس بگیرد وگرنه محتوم و محکوم به تکرار آن است. من و ما هیچ‌گاه درس خود را درست به تاریخ پس نداده‌ایم. احتمالا علت انتخاب این برهه تاریخی توسط نویسنده و ترجمه این اثر به روی صحنه، این است که دروس خود را مرور کنیم!

برای نگارش و اجرای چنین نمایش‌نامه و نمایش‌هایی باید اطلاعات تاریخی دقیقی از آن برهه داشت. شما در خصوص دوران مشروطه و شخصیت‌های موثر در آن دوران چه میزان پژوهشی انجام داده‌اید؟

بله، حتی در حیطه بازیگری، آهنگسازی، طراحی صحنه و لباس و بروشور و... هم این گفته درست است اما فراموش نکنیم ما راوی صرف تاریخ نیستیم. چرا که اگر این گونه بود مورخ‌ها (هر چند طرفدارانه و گاه نادرست) آن را انجام دادند. برای گروه ما بیش از تورق مو به موی تاریخ، تلفیق هنرهای دراماتیک با وقایع تاریخی مدنظر است. من هم با علاقه‌ای که هر انسانی به سرگذشت بشر دارد، تاریخ را دنبال می‌کنم. موارد بسیاری پیش آمده که دوباره دقیق‌تر آن را مرور کردم و یا اطلاع چندانی از شخصیت و یا اتفاق خاص نداشته‌ام، و برای تحقیق شروع به مطالعه آن کرده‌ام.

مسیو درباره چه دوره تاریخی است و برای مخاطب چه جذابیتی خواهد داشت؟

مسیو قسمت دوم از این تریولوژی است‌. این نمایش مربوط به دوره‌ای است که قشون محمدعلی شاه تبریز را محاصره کرده‌اند و ملت برای دفاع از آزادی و مشروطه، یکصدا شدند. تکرار هشدار تاریخ و سرسری گرفتن این هشدار به علاوه تخیل هنری نویسنده در به روز کردن و نگاه جدیدش به دیدگاهها از جذابیت های این نمایش برای مخاطب خواهد بود. امیدوارم تماشاگران هم با تماشای این اثر نکات تازه‌ای را کشف کرده و به این سوال پاسخ جامع تری دهند.

نمایش‌های اخیر شما به زبان ترکی بوده است. این وفاداری به زبان مادری دلیل خاصی دارد؟

دور از ذهن نیست که من به عنوان یک ترک زبان، با زبان‌مادری خودم با مخاطب صحبت کنم. هرچند زبان اجراهای دیگر من فارسی نیز بوده است. در شهری که مخاطب من زبانش ترکی است، زبان به عنوان بهترین وسیله ارتباطی می‌تواند با مخاطب عام خود ارتباط برقرار کند. این به آن معنا نیست که به زبان فارسی نمایش کار نکرده و نمی‌کنم. اتفاقا کار بعدی‌ام به زبان فارسی خواهد بود. همانطور که پاشا اولین کار ترکی من نبوده است، "مسیو" نیز آخرین آن نخواهد بود. امیدوارم روزی ادبیات نمایشی کلاسیک جهان را بتوانم به ترجمه مطلوب از ترکی محاوره‌ای به روی صحنه ببرم . واقعا گاهی اصرار بر زبان خاص کارکرد هدفمند ندارد و دوباره تکرار می‌کنم تئاتر زبان خودش را دارد.

نحوه اجرایی مسیو هم مثل پاشا چند سویه خواهد بود؟

بله، شیوه کارگردانی این نمایش، بسیار نزدیک به شیوه کارگردانی در نمایش های ایرانی است.

نویسنده: اکبر شریعت، کارگردان: نازیلا ایرانزاد بنام، تهیه کننده: بهنام بیرامی، موسیقی: شاهرخ پناهی،

بازیگران: محمد اردوبادی، محمد رضا قنبری، مهدی سمساری، علی عباس پور، وحید شیرزاد، مریم زارع، الهه بابایی، وحید آقایی، سجاد گوزلی، تورج مختاری، علی صدقی
طراح گریم: فلورا تقیام، شهریار صدیق: تار، سعید میرزازاده: کمانچه، آتیلا رسولی: قوپوز، کاوه خجسته: عود، یوسف محرمیان: بالابان و زورنا، ائلوین سادات: نقاره، قوشا نقاره و بندیر، محمدرضا جدیری: قاوال، شاهرخ پناهی فرد: پیانو، پویا راعیان: صدابردار، میکس و مسترینگ، طراح پوستر و بروشور: افشین مجربی تبریزی، عکاس: اسمعیل پیرپناهی، تیزر: علی رجبی، منشی صحنه و افکتور: پانته‌آ پناهی فرد، مدیر صحنه: سجاد گوزلی، مدیر روابط عمومی: مهرداد خردمندمسیو از امروز یکشنبه ۱۳ بهمن ماه اجراهای خود را همه روزه ساعت 19.30 در تئاتر مستقل الف، واقع در مجتمع فرهنگی هنری ۲۹ بهمن آغاز می کند.